Baron Józef Baum - marszałek powiatu, poseł z Ziemi Wadowickiej
W sobotę 13 grudnia 2014 r. można było poznać w Spichlerzu Książki w Brzeźnicy życie i zasługi Józefa Bauma von Appelshofena juniora (1821-1883). Baron był Austriakiem z pochodzenia, a polskim patriotą z wyboru. O tym wielce zasłużonym dla Wadowic i okolic samorządowcu opowiadał ciekawie i z pasją dr Konrad Meus z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Autor - jednej z najlepszych książek historycznych 2013 r. pt. „Wadowice 1772-1914: studium przypadku miasta galicyjskiego”.
Czy Wadowiczanie i mieszkańcy powiatu pamiętają jeszcze dzisiaj co zawdzięczamy Baumowi? Czas zatarł o nim pamięć, dlatego celem spotkania było przypomnienie przede wszystkim mieszkańcom gminy Brzeźnica wybitnego rodaka. W Kopytówce stoi bowiem jego dwór, który wybudował razem z żoną Walerią z Duninów. Natomiast przy kościele w Marcyporębie znajduje się rodzinny grobowiec Baumów.
Życiorys Józefa Bauma to bogaty biogram, w którym zapisane są wydarzenia z historii Polski, w tym regionu. Warto przybliżać biografię rodziny Baumów uczniom, bo poprzez jej losy można opowiadać o: rozbiorach, powstaniach, rozwoju galicyjskiego miasta – Wadowic, dziejach gminy Brzeźnica.
Dr Konrad Meus przedstawił fundamenty rozwoju, które zbudował dla Ziemi Wadowickiej baron Józef Baum – dziedzic z Kopytówki. „Pomnik trwalszy niż ze spiżu”, bo jemu zawdzięczamy słynne wadowickie gimnazjum, powstanie sądu, genezę bankowości w postaci założenia Powiatowej Kasy Oszczędności.
Historyk nakreślił całe życie Józefa Bauma, jego rodzinne korzenie, młodość, studia w Akademii Wojskowej. Cytując: „Od 1861 r. pełnił funkcję posła do lwowskiego Sejmu Krajowego (do którego wybrano go z okręgu chłopskiego). Wraz z wybuchem powstania styczniowego w Królestwie Polskim został członkiem białego Komitetu Narodowego dla Galicji Zachodniej. W tym czasie aktywnie organizował pomoc wojskową dla walczących za kordonem polskich powstańców. Za swoją działalność został aresztowany i osadzony w więzieniu we Lwowie, uniewinniony w 1864 roku przez sąd wojskowy. W okresie autonomii galicyjskiej działał jako przewodniczący wadowickiej Rady Powiatowej. W kolejnych latach był posłem do wiedeńskiej Rady Państwa, w której od 1873 r. pełnił zaszczytną funkcję wiceprezesa Koła Polskiego”. Warto podkreślić, że wybierany był przez chłopów, okręg wyborczy Wadowice-Myślenice.
Od lat sześćdziesiątych XIX w. aktywnie zaangażowany był w rozwój Wadowic. Pełnił obowiązki Marszałka powiatu. Właśnie wtedy w 1866 r. utworzono Niższe Gimnazjum Humanistyczne. W 1876 r. uzyskano przyzwolenie cesarza na założenie Sądu Obwodowego. Józef Baum zmarł nagle 11 marca 1883 r. w Wiedniu. Uroczysty pogrzeb odbył się w kościele parafialnym w Marcyporębie. Rok po śmierci Rada Miejska w Wadowicach zadecydowała, aby postać Józefa Bauma uhonorować dla potomnych pomnikiem. Niestety postument postawiony przed wadowickim sądem dzisiaj już nie istnieje.
W spotkaniu w Brzeźnicy udział wzięli ludzie zainteresowani historią. Na szczęście wśród publiczności znaleźli się współcześni samorządowcy, którzy realizując własne projekty, potrafią docenić swoich poprzedników. Wśród gości byli: Wójt gminy Brzeźnica Bogusław Antos; Radni Rady Powiatu Wadowickiego: Członek Zarządu Rady Powiatu Franciszek Żmuda-sołtys Marcyporęby, Radna Mirosława Zybek, Radny Józef Łasak; Przewodnicząca Rady Gminy Brzeźnica Jadwiga Kozioł; Adam Roliński prezes Księgarni Akademickiej z Krakowa; sołtysi: Józef Orzechowski z Kopytówki, Marek Gonciarczyk z Bachorowic. Nie zabrakło regionalistów przedstawicieli Towarzystwa Miłośników Ziemi Wadowickiej - Zbigniewa Jurczaka z Wadowic i Towarzystwa Miłośników Ziemi Zatorskiej - Marii Madej z Graboszyc.
Dziękujemy panu dr. Konradowi Meusowi oraz wszystkim gościom za udział. Zainteresowanym historią regionu polecamy nowo wydaną książkę „Zarys dziejów gminy Brzeźnica i Doliny Karpia”, której promocja towarzyszyła spotkaniu. Publikację można otrzymać bezpłatnie w Spichlerzu Książki w Brzeźnicy.
Wiesława Jarguz
